Η μεταναστευτική κρίση στην Μεσόγειο είναι κατ’εξοχήν προσφυγική, αφού η πλειοψηφία των χιλιάδων ανθρώπων που διασχίζουν την Μεσόγειο για να μπουν στην Ευρώπη είναι άνθρωποι που δραπετεύουν πολέμους και διώξεις, από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Πρόκειται για μία ανθρωπιστική κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, μια κατάσταση πρωτοφανών διαστάσεων στην μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εποχή, η οποία δυστυχώς λόγω των συνεχιζόμενων πολέμων αναμένεται να κλιμακωθεί περαιτέρω.
Η Λειτουργός Ενημέρωσης στην Αντιπροσωπεία της Υπάτης Αρμοστείας των ΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο (UNHCR) Εμιλία Στροβολίδου σε δηλώσεις της τονίζει ότι η κρίση εκτυλίσσεται στην Ευρώπη και άρα η Ευρώπη πρέπει να αντιδράσει. `Οπως σημείωσε η κ. Στροβολίδου, απαιτείται τολμηρή και άμεση δράση, τόσο από τις χώρες στις οποίες φθάνουν οι πρόσφυγες, όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους θεσμούς της.
“Χρειάζεται βελτίωση της πρόσβασης στις διαδικασίες ασύλου, αύξηση της δυναμικότητας υποδοχής, τη βελτίωση των συνθηκών για τους αιτούντες άσυλο και τους ασυνόδευτους ανηλίκους και την παροχή καλύτερων προοπτικών ένταξης των προσφύγων στις χώρες όπου καταφθάνουν οι πρόσφυγες. Ταυτόχρονα όμως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει να υποστηρίξουν τις χώρες στις οποίες καταφθάνουν μαζικά οι πρόσφυγες”, δηλώνει η κ. Στροβολίδου.
Αναμένονται, σημείωσε, οι αποφάσεις της έκτακτης συνόδου των ΥΠΕΣ της ΕΕ ωστόσο υπάρχουν και άλλα που πρέπει να γίνουν με πρώτιστο την βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά τις συνθήκες υποδοχής και ένταξης των προσφύγων.
Αναμένονται, σημείωσε, οι αποφάσεις της έκτακτης συνόδου των ΥΠΕΣ της ΕΕ ωστόσο υπάρχουν και άλλα που πρέπει να γίνουν με πρώτιστο την βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά τις συνθήκες υποδοχής και ένταξης των προσφύγων.
“Για την ανθρωπιστική αυτή κρίση χρειάζεται να ληφθούν μέτρα για καλύτερες συνθήκες υποδοχής και καταγραφής των προσφύγων στα σύνορα, καλύτερης και πιο ανθρωπιστικής διαχείρισης των συνόρων, που θα λαμβάνει υπόψην τις ανάγκες των προσφύγων, να μειωθεί δηλαδή η ταλαιπωρία και εξαθλίωση στα σύνορα, εικόνες που βλέπουμε καθημερινά στα ΜΜΕ”, δήλωσε η κ. Στροβολίδου.
Σημαντική παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη, τόνισε, είναι και οι διακινητές ανθρώπων που εκμεταλλεύονται την απελπισία των προσφύγων και μεταναστών.
“Για να καταπολεμηθούν οι διακινητές, και να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό, πρέπει να δοθούν νόμιμες εναλλακτικές λύσεις για να μην καταφεύγουν οι πρόσφυγες στα εγκληματικά στοιχεία για να φτάσουν σε ασφαλείς χώρες, παίζοντας τη ζωή τους κορώνα-γράμματα. Δίδοντας νόμιμες επιλογές στους πρόσφυγες, όπως περισσότερα ποσοστά μετεγκατάστασης, πιο ευέλικτες διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης, παροχή θεωρήσεων εισόδου για ανθρωπιστικούς, εργασιακούς λόγους ή για σπουδές, αποδυναμώνεται ταυτόχρονα και το έγκλημα της διακίνησης ανθρώπων”, σημείωσε.
Αντίθετα, είπε η κ. Στροβολίδου, η ανέγερση φρακτών και τειχών ενδυναμώνει το φαινόμενο. Η εμπειρία, συνέχισε, έχει δείξει ότι κανένας φράκτης και κανένα τείχος όσο μεγάλο ή μακρύ είναι, δεν είναι ικανό να ανακόψει το ανθρώπινο ένστικτο της επιβίωσης, την ελπίδα για μια καλύτερη αξιοπρεπή ζωή.
Η κ. Στροβολίδου εκτιμά ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά με εξεύρηση των σωστών λύσεων. “Βεβαίως και το ιδεατό θα ήταν να βρεθούν πολιτικές λύσεις στο θέμα του τερματισμού των πολέμων που δημιουργούν κύματα προσφύγων, άλλα μέχρι αυτό να επιτευχθεί το ανθρωπιστικό αυτό δράμα κλιμακώνεται και πρέπει ν’αντιμετωπισθεί”, αναφέρει.
“Να αντιμετωπιστεί ως ευρωπαϊκό πρόβλημα, και από πλευράς κρατών δηλαδή και σε επίπεδο κρατών στο έδαφος των οποίων καταφεύγουν πρόσφυγες και μετανάστες, αλλά και σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών, να υπάρξει συνεργασία, όταν λέμε για παράδειγμα ότι οι συνθήκες υποδοχής στην Ελλάδα θα πρέπει να βελτιωθούν αυτό θα γίνει εφικτό με την βοήθεια της ΕΕ ”, δήλωσε η κ. Στροβολίδου.
Υπενθύμισε επίσης τις αποφάσεις που λήφθηκαν στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση για συγκρότηση μηχανισμού αλληλεγγύης για τις χώρες της ΕΕ με το μεγαλύτερο και οξύτερο πρόβλημα όπως είναι η Ελλάδα και η Ιταλία, όσο και τις αποφάσεις για το μηχανισμό αλληλεγγύης σε τρίτες χώρες , όπως το Λίβανο, την Ιορδανία και την Τουρκία όπου καταφεύγουν πρόσφυγες.
Εκτίμησε πάντως ότι η ανθρωπιστική κρίση στην ΕΕ δεν πρέπει να θεωρείται μη διαχειρίσιμη και θα πρέπει να επιδειχθεί αλληλεγγύη προς χώρες που φιλοξενούν πολύ μεγαλύτερους αριθμούς- αν αναλογιστεί κάποιος ότι στην `Ενωση των 500 εκατομμυρίων, έχουν υποβληθεί 348,540 αιτήσεις ασύλου μεταξύ Απρίλη 2011 και Ιούλη 2015.
Ταυτόχρονα, πάνω από 4 εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες έχουν καταφύγει σε Τουρκία, Λίβανο, Ιορδανία, Ιράκ, Αίγυπτο και Βόρεια Αφρική,ενώ περίπου το 6% των Σύρων προσφύγων έχουν αναζητήσει προστασία στην Ευρώπη.
“Αυτός δεν θεωρείται τόσο μεγάλος αριθμός που να μην είναι διαχειρίσιμος. Μπορεί να τον διαχειριστούν οι χώρες της ΕΕ με προγράμματα αλληλεγγύης και με δικαιότερη κατανομή της ευθύνης”, δήλωσε στο ΚΥΠΕ η κ. Στροβολίδου.
Με βάση στοιχεία του UNHCR οι περισσότερες αφίξεις μεταναστών στην Μεσόγειο το 2014 αφορούν Σύρους πρόσφυγες ( πέραν των 69,000). Για το 2015 το ποσοστό των Σύρων προσφύγων που προσπαθούν να εισέλθουν στην Ευρώπη μέσω Μεσογείου ανέρχεται στο 35%.
Μέχρι στιγμής τα στοιχεία για το 2015 καταδεικνύουν ότι περίπου 264,500 πρόσφυγες και μετανάστες εισήλθαν στην ΕΕ δια θαλάσσης. Στοιχεία της Υπάτης Αρμοστείας έως τις 23 Αυγούστου αναφέρουν ότι περίπου 108,500 άνθρωποι κατέφυγαν στην Ιταλία, 181,488 στην Ελλάδα (στοιχεία έως 21 Αυγούστου) , 94 στη Μάλτα ( στοιχεία έως 21 Ιουλίου) και 1,953 στην Ισπανία (στοιχεία έως 31 Ιουλίου).
Οι περισσότεροι μετανάστες και πρόσφυγες προέρχονται από τη Συρία ( 43%), το Αφγανιστάν (12%), την Ερυθραία ( 10%), τη Νιγηρία (5%) και τη Σομαλία (3%).
Ο αριθμός των μεταναστών και προσφύγων που έφτασαν δια θαλάσσης το 2014 ήταν 219,000 σε σύγκριση με 60,000 το 2013. Οι μισοί από αυτούς προέρχονται από τη Συρία και την Ερυθραία. Πέραν των 3,500 προσφύγων και μεταναστών έχουν χάσουν τη ζωή τους ή αγνοούνται κατά το 2014.
Με βάση παγκόσμια στοιχεία της UNHCR για το έτος 2014, σχεδόν 60 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο το κόσμο έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Οι νέοι εκτοπισμένοι λόγω είτε συρράξεων είτε διώξεων ανέρχονται στα 13,9 εκατομμύρια για το 2014. Τα στοιχεία καταδεικνύουν ακόμη ότι για πρώτη φορά η Τουρκία έχει καταστεί η μεγαλύτερη χώρα φιλοξενίας προσφύγων διεθνώς.
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι Σύροι είναι η πολυπληθέστερη ομάδα προσφύγων και από αυτούς 4 και πλέον εκατομμύρια έχουν καταφύγει σε Λίβανο, Ιορδανία, Τουρκία, Ιράκ, Αίγυπτο, Βόρεια Αφρική . Συνολικά 7.6 εκατομμύρια Σύροι έχουν καταστεί πρόσφυγες στην ίδιά τους την πατρίδα.