́Ο Όμιλος Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας μας – ΟΠΕΚ – καταθέτει δημόσια τις πολιτικές θέσεις του , αναφορικά με τις εξελίξεις και τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού:
1. Είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο το πλαίσιο που διαμορφώνεται, μετά την εκλογή Μουσταφά Ακκιντζί, τη συνεννόηση που αναπτύχθηκε αμέσως με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και την επανέναρξη εντατικών διαπραγματεύσεων. Ο ΟΠΕΚ χαιρετίζει τις εξελίξεις και θεωρεί ως μόνη στάση συνεπή με την ιστορία, τις θέσεις και τον ρόλο του την με κάθε τρόπο συμβολή στην ευόδωση των προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού.
2. Οι συνομιλίες θα πρέπει να προχωρήσουν με εντατικούς ρυθμούς και η διατήρηση του θετικού κλίματος να εξακολουθήσει να ενισχύεται με παράλληλα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Την ίδια στιγμή, είναι απαραίτητη η συστηματική παρακολούθηση και
ενίσχυση των εξελίξεων από (α) τους πολιτικούς σχηματισμούς που υποστηρίζουν την επίτευξη λύσης Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, και (β) τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ανεξάρτητους θεσμούς ή πρόσωπα που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Η διαβούλευση μεταξύ των πιο πάνω, σε πνεύμα συνεργασίας, αλληλοκατανόησης και επιθυμίας για αποτελεσματικότητα, είναι απαραίτητη προκειμένου να στηριχθεί η πορεία προς τη λύση. Η αναμονή δεν θα πρέπει να είναι το κύριο χαρακτηριστικό συμπεριφοράς. Αντίθετα, η συστηματική παρέμβαση με δημιουργικό λόγο και δράσεις επιβάλλεται να
καταστεί προτεραιότητα.
3. Εν όψει των πιο πάνω διαπιστώσεων, είναι ζωτικής σημασίας η κατάθεση συγκροτημένων απόψεων και θέσεων που να επιχειρούν να απαντήσουν σε ζωτικά ζητήματα που αφορούν τις διαπραγματεύσεις και τις προοπτικές λύσης. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι λογικές ανησυχίες ή ερωτήματα των πολιτών.
4. Ο ΟΠΕΚ, επιθυμώντας να συμβάλει στη διαδικασία πολιτικού διαλόγου που πιστεύει ότι θα πρέπει να διεξαχθεί, καταθέτει τα σημεία που πιστεύει ότι μπορούν να συμβάλουν στην αποφυγή των συγχύσεων και να διευκολύνουν τη διεξαγωγή ενός ομα
λότερου και πιο παραγωγικού διαλόγου μέσα στην κοινωνία.
Ι. Οι παράγοντες που ευνοούν την άμεση προώθηση λύσης
(Α) Η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή μας υποφέρει από πρωτόγνωρη αστάθεια. Αυτό ωθεί όλους (διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς, μεγάλες δυνάμεις, χώρες της περιοχής) να επιθυμούν (α) να διατηρηθούν, πάση θυσία, υπό καθεστώς σταθερότητας
όσες χώρες δεν παρουσιάζουν αυτή τη στιγμή προβλήματα, (β) να επιλυθούν όσο το δυνατόν περισσότερα προβλήματα βρίσκονται σε ακτίνα λύσης, και κυρίως όσα δεν ακουμπούν στον σκληρό πυρήνα του σχήματος «ισλαμικός εξτρεμισμός-αραβική άνοιξη- μεσανατολικό».
Το Κυπριακό είναι ένα από τα πρώτα προβλήματα που θεωρούν όλοι ότι θα πρέπει να λυθεί σύντομα.
(Β) Η οικονομική δοκιμασία της ευρωζώνης, η φάση αμφισβήτησης του ρόλου της Ε.Ε., και άλλοι συναφείς παράγοντες ωθούν
τις χώρες/ θεσμούς/ προσωπικότητες-κλειδιά της Ε.Ε. να αναζητούν σημαντικές πολιτικές πρωτοβουλίες εξωστρέφειας, οι οποίες να τονώνουν την εικόνα της Ένωσης και να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά της. Το Κυπριακό είναι ένα τέτοιο πεδίο, εφόσον προχωρά η δυναμική που δημιουργήθηκε το τελευταίο διάστημα. Η ετοιμότητα που επιδεικνύεται τον τελευταίο καιρό από εκπροσώπους θεσμών της Ε.Ε. για έναν καταλυτικό ρόλο, καθώς και το γεγονός ότι – για πρώτη φορά – η τουρκοκυπριακή ηγεσία αποδέχεται να εμπλακεί η Ε.Ε. με τόσο καίριο τρόπο, αποτελούν νέα και ελπιδοφόρα στοιχεία.
(Γ) Η τροπή που παίρνει το ενεργειακό ζήτημα τα τελευταία χρόνια συμβάλλει στη δημιουργία υποβοηθητικού για τη λύση κλίματος: Σε όλα τα σενάρια, οι μεγαλύτεροι ενεργειακοί παίκτες στην περιοχή, η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ επιθυμούν τα αποθέματα της
κυπριακής ΑΟΖ (μικρά ή μεγάλα) να είναι διαθέσιμα στις αγορές.
Γνωρίζουν ότι αυτό είναι εφικτό, χωρίς εμπόδια, μόνο με τη λύση του Κυπριακού. Θεωρούν, επίσης, ότι η πολυμερής ενεργειακή συνεργασία χωρίς αποκλεισμούς θα αποτελέσει ένα πρόσθετο
κίνητρο για μόνιμη σταθερότητα και συνεργασία.
(Δ) Η εκλογή Ακκιντζί γίνεται την κατάλληλη στιγμή η βαλβίδα που ανοίγει για να διοχετευθεί η θετική ενέργεια των τριών πιο
πάνω. Η καλή σχέση που οικοδομήθηκε σε πρώτο χρόνο με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, η πολύ θετική αντιμετώπισή του από
τα στελέχη και τον κόσμο του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, ο σοβαρός διεμβολισμός των τμημάτων της κοινής γνώμης που βρίσκονται κοντά στα κόμματα του κέντρου συμπληρώνουν και επιβεβαιώνουν τον καταλυτικά θετικό ρόλο της εκλογής του.
(Ε) Πριν από την εκλογή Ακκιντζί, αλλά και μετά, η Άγκυρα δίνει θετικά δείγματα γραφής για τις προθέσεις της. Στην πράξη, θα υπάρξουν προβλήματα και διαφωνίες, αλλά ο Ερτογάν έχει αποδείξει ότι την κρίσιμη στιγμή δεν επιθυμεί η Τουρκία να είναι το εμπόδιο στη λύση. Δηλώσεις του ιδίου, ανακοινώσεις του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, η μετριοπάθεια Τσαβούσογλου κατά την επίσκεψή του στα κατεχόμενα αποτελούν καθημερινή επιβεβαίωση αυτής της στάσης. Είναι, επίσης, ενδεικτικό το γεγονός ότι όλα
αυτά έγιναν κατά τη διάρκεια της πιο κρίσιμης προεκλογικής περιόδου στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια, και όταν η αλίευση ψηφοφόρων από τον χώρο των εθνικιστών ήταν σημείο κλειδί. Εκείνες οι ελάχιστες παρεμβάσεις για το Κυπριακό
που είχαν αμφισβητούμενο χαρακτήρα κινούνταν σε σαφώς ηπιότερα επίπεδα από το αναμενόμενο.
(Στ) Η προσωπικότητα Ερτογάν παρουσιάζει αντιφάσεις, που όμως δεν επηρεάζουν αρνητικά την περίπτωση της Κύπρου: Την περίοδο αυτή υποχωρούν ο ι προσπάθειές του για σημαντικό ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακή δύναμη και αποτυγχάνουν οι
προσπάθειές του για υπερσυγκέντρωση εξουσιών στα χέρια του (στο εσωτερικό της χώρας). Έχει επιδείξει όμως εξαιρετική τόλμη στην αντιμετώπιση ανοιχτών «εθνικών» θεμάτων της Τουρκίας, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Κουρδικό. Σύμφωνα με
όλες τις ενδείξεις, η μετεκλογική υποχώρηση της εσωτερικής επιρροής Ερτογάν δεν πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά αυτή τη θετική για το Κυπριακό ιδιαιτερότητα. Επίσης, η ενδοστρέφεια του πολιτικού κόσμου στην Τουρκία, εν όψει των προσπαθειών για
κυβερνητική σταθεροποίηση, φαίνεται να αφήνει επιπλέον χώρο στους δύο ηγέτες στην Πολιτικές Θέσεις ΟΠΕΚ Κύπρο να κινηθούν πιο απερίσπαστοι και με ταχύτερα βήματα στις διαπραγματεύσεις. Η πλευρά μας, βέβαια, θα πρέπει να είναι πάντα έτοιμη για εκδηλώσεις αστάθειας στη συμπεριφορά τούρκων αξιωματούχων , περιλαμβανομένου και του κ. Ερτογάν. Από την άλλη, κάθε ενέργεια ή δήλωση Τούρκων αξιωματούχων θα πρέπει να εξετάζεται με ψυχραιμία, χωρίς προδιάθεση είτε υποτίμησης, είτε υπερτίμησής της.
(Ζ) Η αστάθεια στη Μέση Ανατολή και η εμφάνιση του τζιχαντισμού προκαλεί την εκ νέου αναθεώρηση της στάσης της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία. Παράλληλα, αναζωπυρώνει εντός Τουρκίας το στρατηγικό ζήτημα της περαιτέρω πρόσδεσής της στους ευρωπαϊκούς
θεσμούς. Η επίλυση του Κυπριακού θα διευκολύνει τον επαναπροσδιορισμό των ευρωτουρκικών σχέσεων στο πλαίσιο μιας αναθέρμανσης της «ανοιχτού τέλους» διαδικασίας διαπραγμάτευσης.
ΙΙ. Η συνέχιση του status quo είναι αδύνατη
(A) Η διεξαγωγή συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού δεν είναι επιλογή της πλευράς μας. Είναι υποχρέωσή μας έναντι της διεθνούς κοινότητας. Γι’ αυτό και, σε όλες τις περιπτώσεις που η πλευρά μας θεωρούνταν ότι δεν επιδείκνυε αρκετά εποικοδομητική στάση, αντιμετώπιζε την έντονη δυσαρέσκεια της διεθνούς κοινότητας. Είναι εσφαλμένη η εντύπωση που κυριαρχεί ότι η ελληνοκυπριακή κοινότητα, ως προσωρινός μοναδικός διαχειριστής της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει την ευχέρεια να διαπραγματεύεται με την
τουρκοκυπριακή ή να μην διαπραγματεύεται.
(Β) Η λύση ομοσπονδίας, βασισμένη στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και στις συμφωνίες κορυφής, είναι η μόνη από τη διεθνή κοινότητα προοπτική. Η διατήρηση του Κυπριακού ως άλυτου προβλήματος είναι ένα εμπόδιο που το βρίσκουμε μπροστά μας σε κάθε βήμα, σε κάθε διεθνή δραστηριότητα ή δράση μας.
(Γ) Τυχόν αποτυχία αυτού του γύρου συνομιλιών και ενδεχόμενη κήρυξη του Κυπριακού σε άλυτο πρόβλημα θα συνεπάγονται: Οριστική απώλεια του 36% του εδάφους, των περιουσιών και των πόρων, μη δυναμική παρέμβαση του ΟΗΕ ή άλλου
οργανισμού σε πιθανές προκλητικές ενέργειες του κατοχικού στρατού ή της «Διοίκησης» στον Βορρά, αδυναμία να ανακόψουμε με οποιονδήποτε τρόπο την αναγνώριση επιμέρους υπηρεσιών ή δραστηριοτήτων των κατεχομένων (αεροδρόμια, λιμάνια, τουρισμός, εμπόριο), «μετακόμιση» κεφαλαίων στον Βορρά. Η εξέλιξη αυτή θα συνεπάγεται άμεση και αλματώδη ανάπτυξη στα κατεχόμενα, με συνεπακόλουθη εισροή εποίκων, καθώς και τη δυνατότητα άσκησης οποιασδήποτε μορφής καθημερινών προκλήσεων, χωρίς τις όποιες σημερινές αναστολές και περιορισμούς.