Στα €153,3 εκατ., συν €36,7 εκ., τόκοι ανέρχονταν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2014 τα καθυστερημένα έσοδα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων καταγράφοντας αύξηση €6,3 εκατ. ή ποσοστό 3,4% σε σχέση με το 2013 (€149,5 εκατ. πλέον τόκων ύψους €34,2 εκατ. Στις 31.12.2013).
Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία παρουσιάζει στην Ετήσια Έκθεση του για το 2014 ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας η αύξηση οφείλεται, κυρίως, στην αύξηση των οφειλών για νερό ύδρευσης από Κοινοτικές Αρχές των Επαρχιών Λάρνακας-Αμμοχώστου κατά €2,1 εκατ. και Λευκωσίας κατά €1,2 εκατ., και του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λάρνακας κατά €0,9 εκατ.
Τα σημαντικότερα ποσά οφείλονται από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας, Λεμεσού και Λάρνακας, καθώς και από αριθμό τοπικών Αρχών, οι οποίες, όπως υποδεικνύει ο Γενικός Ελεγκτής, τιμολογούν το νερό στους καταναλωτές τους και εισπράττουν την αξία του, χωρίς ωστόσο να καταβάλλουν το κόστος αγοράς του στο Τμήμα. Συγκεκριμένα, στις καθυστερημένες οφειλές προς το Τμήμα περιλαμβάνεται συνολικό ποσό €55.579.912 πλέον τόκων €26.614.819 από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας, Λάρνακας και Λεμεσού.
Όπως σημειώνεται στην Έκθεση από το ποσό αυτό, €21.679.999 και €15.009.012 αφορούν σε οφειλές των Συμβουλίων Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας και Λάρνακας, αντίστοιχα, για την περίοδο μέχρι τις 31.12.2008, οι οποίες προέκυψαν από αυξήσεις στην τιμή πώλησης του νερού, από το ΤΑΥ, και που αμφισβητούνται από τα Συμβούλια, αφού οι αντίστοιχες αυξήσεις των διατιμήσεών τους προς τους καταναλωτές δεν εγκρίθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Σημειώνεται ότι, στα πλαίσια αυτά, οφειλές του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού προς το Τμήμα μέχρι τις 30.6.2009, ύψους €56,7 εκατ., διαγράφηκαν κατόπιν έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Όπως αναφέρεται, με τη σύμφωνη γνώμη των Υπουργείων Οικονομικών, Εσωτερικών και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, το Τμήμα προώθησε, στις 11.5.2015, προς τη Γενική Λογίστρια, πρόταση για διαγραφή των υπό αναφορά οφειλών των Συμβουλίων Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας και Λάρνακας.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Επαρχία Λεμεσού, ο Γενικός Ελεγκτής σημειώνει στην έκθεση του πως παρά την προαναφερόμενη διαγραφή οφειλών του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού το 2009, παρατηρήθηκε η εκ νέου συσσώρευση οφειλόμενων ποσών του Συμβουλίου προς το Τμήμα, τα οποία στις 31.12.2014 ανέρχονταν σε €13.529.781 πλέον τόκων ύψους €2.240.416. Επισημαίνεται ωστόσο ότι το Συμβούλιο εξοφλά εμπρόθεσμα τις οφειλές του προς το ΤΑΥ από το 2012, ενώ από το 2014 άρχισε τη σταδιακή αποπληρωμή των συσσωρευμένων οφειλών του.
Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη ο χειρισμός του θέματος των οφειλών των Συμβουλίων από τη Νομική Υπηρεσία, μετά την παραπομπή των υποθέσεων από το Τμήμα, για τη λήψη νομικών μέτρων.
Στην Έκθεση του εξάλλου ο Γενικός Ελεγκτής διαπιστώνει ότι κατά τη διενέργεια του ετήσιου ελέγχου του Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών (ΟΑΠ), εντοπίστηκαν πέραν των 2.000 περιπτώσεων αιτητών που έλαβαν κατά το 2014 συνολικές επιδοτήσεις ύψους €11,4 εκατ., οι οποίοι όφειλαν στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, στις 31.12.2014, συνολικό ποσό, εξαιρουμένων των τόκων, ύψους €4,2 εκατ.
Εντοπίστηκαν επίσης 909 περιπτώσεις γεωργών, με οφειλές ύψους €2,4 εκ. (πλέον τόκων) προς το Τμήμα, οι οποίοι έλαβαν, κατά την περίοδο 1.1.2014-8.7.2015, αποζημιώσεις από τον Οργανισμό Γεωργικής Ασφάλισης (ΟΓΑ) ύψους €2,1 εκατ.
Όπως σημειώνεται στην Έκθεση ο Αν. Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων πληροφόρησε ότι συμφωνήθηκε όπως εφαρμοστεί σταδιακά διαδικασία υποβολής δήλωσης, από τους δικαιούχους γεωργούς προς τον ΟΑΠ, για καταβολή της χορηγίας τους στο ΤΑΥ έναντι των οφειλών τους αλλά και ότι θα γίνει εισήγηση στη Νομική Υπηρεσία ώστε, εκτός από τα νομικά μέτρα εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων που ήδη εφαρμόζονται, να ζητείται εξασφάλιση Διατάγματος «κατάσχεσης περιουσίας εις χείρας τρίτων», με σκοπό την εξασφάλιση της χορηγίας που θα δοθεί στους οφειλέτες αυτούς από τον ΟΑΠ.
Κτήριο Κεντρικών Γραφείων ΤΑΥ
Σε ό,τι αφορά τη γνωστή υπόθεση του κτηρίου όπου στεγάζονται τα Κεντρικά Γραφεία και το Επαρχιακό Γραφείο Λευκωσίας του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, ο Γενικός Ελεγκτής υποδεικνύει ότι το κόστος ενοικίου και συντήρησης του κτιρίου είναι αφενός υπερβολικά ψηλό σε σχέση και με τις επικρατούσες τιμές της αγοράς και αφετέρου δυσανάλογο των σημερινών αναγκών του Τμήματος. Εισηγείται επίσης ότι αν μέχρι το τέλος του χρόνου δεν εκδοθεί το Πιστοποιητικό Τελικής Έγκρισης του κτιρίου τότε το ΤΑΥ θα πρέπει να εγκαταλείψει το κτίριο.
Όπως είναι γνωστό η συμφωνία ανάθεσης για την ενοικίαση του κτηρίου υπογράφηκε στις 5.5.2006. Η χρονική διάρκεια ενοικίασης καθορίστηκε στα 50 χρόνια, με ημερομηνία έναρξης στις 6.5.2008. Το ετήσιο ενοίκιο του κτηρίου καθορίστηκε για τα 3 πρώτα χρόνια, στο ποσό των 345.000 Λ.Κ. (€589.468) ενώ για τα υπόλοιπα χρόνια, προβλέπεται ότι το ποσό του ενοικίου θα αναπροσαρμόζεται κάθε τρία χρόνια, με βάση τους μηνιαίους δείκτες ενοικίων που εκδίδονται από το Τμήμα Στατιστικής και Ερευνών. Το ετήσιο ποσό συντήρησης του κτηρίου καθορίστηκε σε 175.000 Λ.Κ. (€299.005) για τα πρώτα 5 χρόνια, σε 325.000 Λ.Κ. (€555.296) για τα επόμενα 5 χρόνια, και σε 625.000Λ.Κ. (€1.067.876) για τα τελευταία 5 χρόνια, κατά τα οποία ο ιδιοκτήτης θα έχει την ευθύνη συντήρησης του.
Τον Απρίλιο 2014, ο Διευθυντής του Τμήματος πληροφόρησε την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι σε σύσκεψη που έγινε στο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος στις 8.4.2014, αποφασίστηκε να γίνει επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης ενοικίασης του κτηρίου, με στόχο τη μείωση του ύψους του ενοικίου και του κόστους συντήρησης που καταβάλλονταν στους Ιδιοκτήτες.
Τον Ιούλιο 2014, κατόπιν της επισήμανσης του Τμήματος Δημοσίων Έργων ότι οι ιδιοκτήτες δεν είχαν εξασφαλίσει μέχρι τότε Πιστοποιητικό Έγκρισης του κτηρίου, η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγήθηκε με επιστολή προς τον Διευθυντή του Τμήματος, όπως ζητηθεί το συντομότερο η συμβουλή της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, για τον τρόπο χειρισμού του θέματος καθώς και για τις περαιτέρω ενέργειες του Τμήματος, ή/και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, ώστε να σταματήσει η παραβίαση της νομοθεσίας ή/και η έκθεση του ΤΑΥ σε οποιονδήποτε κίνδυνο, από την κατοχή και χρήση του κτηρίου χωρίς να έχει εκδοθεί το εν λόγω Πιστοποιητικό.
Στη συνέχεια το ΤΑΥ, με επιστολή του ημερ. 10.6.2014, προειδοποίησε τον ιδιοκτήτη ότι εάν δεν εξασφάλιζε το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης εντός 60 ημερών, επιφύλασσε τα δικαιώματα του που απορρέουν από τη σύμβαση, περιλαμβανομένου και του τερματισμού της και, ταυτόχρονα τον πληροφόρησε ότι οι πληρωμές του ενοικίου αναστέλλονται μέχρι την εξασφάλιση του. Ο ιδιοκτήτης απάντησε στις 8.7.2014 ότι η καθυστέρηση στην εξασφάλιση του πιστοποιητικού οφείλεται στις αλλαγές που έγιναν κατά την κατασκευή του έργου, κατόπιν αιτήματος του ΤΑΥ. Τον ισχυρισμό του απέρριψε την επομένη το ΤΑΥ, εφόσον οι οποιεσδήποτε αλλαγές είχαν ολοκληρωθεί 6 χρόνια προηγουμένως, ως εκ τούτου η καθυστέρηση ήταν αδικαιολόγητη.
Τον Ιανουάριο 2015, ο ιδιοκτήτης πρότεινε μια μικρή μείωση του ενοικίου και της συντήρησης για 2 χρόνια μόνο, της τάξης του 2,6% και 10% αντίστοιχα, που κρίθηκε από το ΤΑΥ ως ανεπαρκής. Στη συνέχεια, ο ιδιοκτήτης πρότεινε μείωση του ενοικίου ύψους 8,2%.
Τέλος τον Μάρτιο του 2015 η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, πληροφόρησε το ΤΑΥ ότι η μη εξασφάλιση του πιστοποιητικού τελικής έγκρισης, συνεπάγεται ότι έχει καταρχήν διαπραχθεί το αδίκημα που καθορίζεται στις διατάξεις των άρθρων 10(1) και 20(1) του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου και, παρόλο ότι η εξασφάλιση του αποτελεί υποχρέωση του ιδιοκτήτη, δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη διάπραξης ποινικού αδικήματος ο κάτοχος ή ο χρήστης της οικοδομής, δηλαδή το ΤΑΥ.
Ενόψει των πιο πάνω, τον ίδιο μήνα, το ΤΑΥ πληροφόρησε τον Ιδιοκτήτη ότι εάν μέχρι την 31.12.2015 δεν εξασφάλιζε το εν λόγω πιστοποιητικό, ήταν υποχρεωμένο να εγκαταλείψει το κτήριο την 1.1.2016.
Τον Οκτώβριο 2015, ο Αν. Διευθυντής του ΤΑΥ πληροφόρησε ότι έχει εξασφαλίσει έγκριση από τον φορέα μεταστέγασης για εξεύρεση άλλου κτηρίου για ενοικίαση, στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν εξασφαλίσει το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης μέχρι το τέλος του 2015. Ο ιδιοκτήτης προέβαλε τον ισχυρισμό ότι για να εκδοθεί το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης από τον Δήμο Λευκωσίας, θα πρέπει να κατασκευαστεί ένας παιδότοπος ο οποίος περιλαμβανόταν στους όρους της άδειας οικοδομής και ανέφερε ότι ο εν λόγω παιδότοπος άρχισε να κατασκευάζεται πριν από το καλοκαίρι του 2015 και αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2015, διαβεβαιώνοντας το ΤΑΥ ότι το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης θα εξασφαλιστεί μέχρι το τέλος του 2015.